Ostróda - Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
Dodane przez: dnia 2012-04-30
Powiaty: ostródzki,
Krainy geograficzne: Kraina Kanału Elbląskiego,
Informacje podstawowe
Kościół katolicki pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Ostródzie wybudowano u zbiegu ulic Sienkiewicza (Schillerstrasse) i Czarnieckiego (Bergstrasse) według projektu Vincenza Statza z Kolonii, wybitnego architekta niemieckiego. Kamień węgielny położono 28 sierpnia 1856 r., a 20 grudnia 1857 r. świątynia została konsekrowana.
Fundusze na budowę kościoła uzyskane z Towarzystwa Św. Bonifacego i Św. Wojciecha okazały się niewystarczające, w związku z czym zrezygnowano z budowy wieży. Świątynię o wymiarach 25 x 16 m zbudowano na wzgórzu górującym nad starym centrum i jeziorem.
Rozbudowa kościoła do obecnej postaci nastąpiła w latach 1910-1913, według projektu Fritza Heitmanna z Królewca. Przed rozbudową był krótszy o 2 przęsła zachodnie, a zamiast wieży miał tylko małą wieżyczkę w fasadzie. Dobudowana przykościelna wieża, wysoka na 54 metry jest widoczna z każdego miejsca Ostródy. Wieża pokryta została spiczastym dachem z blachy miedzianej, na którym ustawiono metalowy krzyż.
Neogotycki, murowany z czerwonej cegły kościół jest świątynią trójnawową, halową, z pięciobocznie zamkniętym prezbiterium i wieżą od strony południowej. Zewnętrzną bryłę ożywiają jasno tynkowane blendy trójkątnego szczytu zachodniego i wieży. We wnętrzu gwiaździste sklepienie podtrzymywane jest przez okrągłe filary wykonane z granitu, sprowadzonego ze Szwecji.
W kościele znajdują się trzy ołtarze: ołtarz główny i dwa ołtarze boczne. Ołtarz główny w prezbiterium został wykonany najprawdopodobniej w Monachium na początku XX w. Jest rzeźbiony w drewnie, polichromowany i pozłocony. W środku, nad tabernakulum stoi figura Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej. Po bokach stoją: po lewej stronie - płaskorzeźba Narodzenia Chrystusa, po prawej - płaskorzeźba Ukrzyżowania Chrystusa. W zwieńczeniu ołtarza znajduje się mała figura Boga Ojca na tronie. Tabernakulum z początku XVIII wieku, cztery późnobarokowe obrazy przedstawiające świętych – Tomasza, Mateusza, Jakuba Apostoła Starszego i Młodszego oraz polichromia zostały wykonane przez miejscowych malarzy. Duży barokowy obraz przedstawiający Zwiastowanie pochodzi z Grudziądza.
Ołtarz boczny w lewej nawie, wzniesiony w latach 1924-1925 poświęcony został Najświętszemu Sercu Pana Jezusa. W środku znajduje się płaskorzeźba siedzącego Chrystusa z napisem „Jezu, ufam Tobie”. Po bokach figury świętych Wawrzyńca i Barbary, a w zwieńczeniu figura św. Alojzego. Na dole ustawiono nieduży obraz Matki Bożej Ostrobramskiej.
Prawy ołtarz boczny zajmuje obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, który może być zasłonięty przez obraz Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. W ołtarzu tym wystawiany jest do całodziennej adoracji Najświętszy Sakrament.
Przy drugim filarze licząc od prezbiterium umieszczono neogotycką ambonę. Baldachim ambony wieńczy figura św. Jana Chrzciciela, w jej podniebiu umieszczono gołębicę, a w zapiecku tablicę X przykazań. W stylu neogotyckim wykonano także stacje Drogi Krzyżowej. Sceny zostały namalowane farbami olejnymi na płótnie. Ambona, stacje Drogi Krzyżowej oraz konfesjonały i ławki powstały na początku XX w.
Cenne witraże w dziewięciu ostrołukowych oknach, przedstawiające postacie świętych wykonał w 1913 r. Georg Schneider z Ratyzbony. Siedem witraży: cztery w lewej i trzy w prawej nawie ma po 5 m wysokości i 1,25 m szerokości. Dwa pozostałe witraże znajdujące się w oknach prezbiterium są nieco niższe, mają po 4,2 m wysokości. Wchodząc do kościoła od ul. Czarnieckiego, po lewej stronie nawy widoczne są witraże przedstawiające: Św. Cecylię, Św. Łukasza Ewangelistę, Św. Józefa z małym Chrystusem, Św. Jana Ewangelistę. Po lewej stronie prezbiterium znajduje się witraż Chrystusa, po prawej - Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Pierwszy od strony prezbiterium to witraż Św. Mateusza Ewangelisty, kolejne - Św. Elżbiety i Św. Marka Ewangelisty. U dołu witraży zachowały się napisy fundacyjne. Dwa z nich noszą polskie napisy fundacyjne. Pod witrażem z postacią Św. Marka można przeczytać: Dar ks. Szydzik prob. w Wielu 1902/05 w Ostródzie. Na witrażu z Madonną widnieje napis: Matko nie opuszczaj nas oraz nazwisko fundatorów: Franciszka i Zbigniew Żuralscy, Jedzbark. Od 27 sierpnia 1980 r. witraże wpisane są do rejestru zabytków województwa warmińsko-mazurskiego.
W dawnej kaplicy chrzcielnej, przy wieży znajduje się ołtarz Matki Boskiej Bolesnej wykonany w 1974 r. przez Ignacego Napiecka. Na nim umieszczono najcenniejszy zabytek kościoła - Pietę z XIV wieku nieznanego artysty, przeniesioną tu około 1914 r. z Gietrzwałdu. Pierwotne miejsce jej przechowywania nie jest znane. Mogła być sprowadzona na specjalne zamówienie do rozbudowywanego wówczas zamku krzyżackiego w Ostródzie, jako wyposażenie tamtejszej kaplicy. Drewniana figura niezwykle realistycznie oddaje cierpienie Matki Boskiej trzymającej martwego Chrystusa. Dzisiejszy wygląd rzeźby odbiega od jej średniowiecznego pierwowzoru. W trakcie renowacji figury w marcu i kwietniu 1931 r. zmieniono kolory szat Marii a z twarzy usunięto jej łzy. Pierwotnie niebieski płaszcz pozłocono, czerwoną suknię posrebrzono a żółtą podszewkę płaszcza przemalowano na czerwono. Kaptur, który pierwotnie był niebieski jak cały płaszcz jest dzisiaj biały, a jego podszewka niebieska.
Innym godnym uwagi elementem wyposażenia kościoła są 18-głosowe organy zbudowane w 1857 r. a rozbudowane w 1892 r. przez firmę M. Terletzki z Królewca.